Platonizm w metafizyce /ontologii
Źródła, dzieje, aktualność, krytyka
Termin: 2-3 czerwca 2022 r.
Forma konferencji: hybrydowa – stacjonarnie i online
Miejsce: WSZOP ul. Bankowa 8
40-007 Katowice
i platforma Teams
Problematyka konferencji
Platonizm jest jedną z najważniejszych prób rozumienia rzeczywistości, która została ugruntowana w swoich historycznych interpretacjach i przeobrażeniach, ale też jako jedno z podstawowych stanowisk wyjaśniających naturę i istnienie świata, podtrzymywanych aktualnie w filozofii oraz na jej styku z naukami szczegółowymi.
Platonizm w sensie historycznym może oznaczać po pierwsze filozofię samego Platona, po drugie doktrynę platoników, czyli myślicieli, którzy kontynuowali, rozwijali i interpretowali filozofię twórcy Akademii. Warto wspomnieć o współczesnych Platonowi i późniejszych akademikach, jak Eudoksos z Knidos, Speuzyp, Ksenokrates czy Euklides, a dalej przede wszystkim o neoplatonikach doby starożytnej (Plotyn, Porfiriusz, Jamblich, Proklos), myślicielach wczesnego chrześcijaństwa (Orygenes, Grzegorz z Nyssy, Pseudo-Dionizy Areopagita, Augustyn, Eriugena), renesansowych neoplatończykach (Ficino, Pico della Mirandola) czy platonikach z Cambridge (Cudworth, More).
W sensie systematycznym platonizm oznacza po pierwsze pewne stanowisko sformułowane już w tzw. „sporze o uniwersalia”, które mówiąc najogólniej stanowi realizm pojęciowy (ante rem) i w tym sensie jest przede wszystkim rozwijany w filozofii matematyki i logiki (Frege, Gödel, Maddy), ale też wśród filozofujących fizyków (Weizsäcker, Penrose) i w ramach różnych interpretacji podnoszących kwestię zależności czy nawet wtórności przedmiotów fizycznych w stosunku do obiektów, struktur czy praw niefizycznych oraz kwestię matematyczności przyrody. Współczesny platonizm może się znacząco różnić od filozofii Platona, zarówno pod względem sposobów istnienia obiektów abstrakcyjnych (transcendentny, immanentny, mentalny, obiektowy, strukturalny), jak i tego, co można do nich zaliczyć (istoty, własności, relacje, obiekty matematyczne, logiczne, typy, zdania, zbiory, wartości logiczne, teorie naukowe, światy możliwe, a nawet postaci fikcyjne).
Po drugie może też oznaczać nurt filozoficzny czy tendencję lub zespół tendencji, którym można przypisywać takie cechy jak przewaga formy oraz ducha nad materią, umysłu czy duszy nad ciałem, jednego nad wielością, stałości nad zmiennością, a priori nad a posteriori, obiektywizmu nad subiektywizmem, uniwersalizmu nad relatywizmem, poznawalności nad sceptycyzmem. Po trzecie wreszcie platonizm oznacza bardziej lub mniej wyraźne nawiązania i wątki platońskie w różnych szkołach i u poszczególnych filozofów, jak szkoła marburska (Cohen, Natorp), Husserl, Whitehead, a nawet można mówić o platonizmie Arystotelesa, Tomasza z Akwinu czy Heideggera.
W sensie historycznym Platon nie musiał być zwolennikiem platonizmu – sam zresztą skrytykował platonizm „miłośników idei” Sofiście i Parmenidesie, a w sensie systematycznym nie musiał przedstawić najbardziej spójnej lub uzasadnionej wersji platonizmu. Można też odrzucać Platonizm (poglądy samego Platona) czy neoplatonizm, a być w jakimś sensie platonikiem (Arystoteles). W historii i współcześnie spotykamy też różne polemiki z określonymi wersjami platonizmu (Natorp) czy w ogóle z platonizmem jako takim (nominaliści, Hume).
Z pewnością w metafizyce najczęściej dyskutowaną w dziejach a także aktualną propozycją platonizmu jest tzw. „teoria idei”, uzupełniana przez „teorię pryncypiów”, głównie za sprawą szkoły tybingeńskiej (Gaiser, Krämer, Szlezák). Teorie te są podstawą wyjaśniania natury i struktury rzeczywistości, a dalej obiektywności jej poznawania, a także obiektywnego obowiązywania wartości, zasad logicznych czy matematycznych, a w teologii mogą tłumaczyć naturę i „myśli” („Boży konceptualizm”) Absolutu.
W ontologii często dyskutowaną kwestią jest najważniejszy sens bycia, czy jest nim istnienie, istota, tożsamość, prawda. Spór zasadniczo nierozstrzygnięty w ogóle, ale też w stosunku do platonizmu, jak i samej filozofii Platona. W przypadku tej ostatniej zasadniczy sens bycia był również utożsamiany z obecnością, byciem czysto logicznym czy nieobiektowym.
Założenia konferencji
Konferencja ma na celu pokazanie historycznej i aktualnej wagi platonizmu w obrębie metafizyki i ontologii, jego różnego odczytania opierającego się schematycznym czy podręcznikowym ujęciom, jak również jego krytyki i polemiki. Chcemy przyjrzeć się źródłom (przedplatońskim oraz filozofii samego Platona) platonizmu, jego historycznym postaciom i interpretacjom oraz aktualności i krytyce na gruncie metafizyki i ontologii, ale też filozofii matematyki i filozofii przyrody.
Chcemy by konferencja była spotkaniem i wymianą myśli. Nad kwestią, wydaje się, ciągle żywą i istotną, nad tym – mówiąc metaforycznie – co jest „sercem” rzeczywistości, w której żyjemy i którą sami stanowimy. Chcemy w gronie specjalistów poznać i przedyskutować rezultaty badań nad rzeczywistością w kontekście platonizmu, spojrzeć na dzisiejszą myśl z perspektywy platonizmu i na platonizm z perspektywy współczesności.
Konferencja w każdym z dwóch dni podzielona jest na część referatów oraz panel dyskusyjny. Po każdym referacie (20 min.) są przewidziane pytania i dyskusja (10 min.). Panel dyskusyjny kończący każdy dzień konferencji ogniskuje się wokół wybranych tematów (powiązanych z referatami) i stanowi otwartą wymianę myśli, nad ramami której czuwa moderator dyskusji.
Konferencja odbywa się równocześnie fizycznie we WSZOP przy ul. Bankowej 8 w Katowicach, jak i online za pomocą programu Teams. Udział w konferencji może być czynny (referat wraz z publikacją lub sam referat) oraz bierny (z możliwością publikacji).
Patronat merytoryczny
Patronat medialny
Bierny lub z referatem
Bierny lub z referatem
Opłata za udział w konferencji obejmuje koszty jej organizacji, materiały konferencyjne, catering w obu dniach konferencji.
Opłata za publikację obejmuje wydanie papierowej wersji monografii złożonej z artykułów pokonferencyjnych.
Dane do wpłaty:
Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach mBank S.A. O/Katowice:
39 1140 1078 0000 4048 1400 1004
Termin wpłaty: do 5 maja 2022 r.
Można również osobno opłacić publikację artykułu do 30 czerwca 2022 r.
W opisie przelewu proszę podać nazwisko i imię uczestnika oraz skróconą nazwę – Platonizm.
Uczelnia nie jest płatnikiem VAT.
I dzień – 2.06.2022 r. (czwartek)
9:00-9:15 Rozpoczęcie
9:15-10:00 prof. dr hab. Bogdan Dembiński (stacjonarnie)
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Teoria idei w perspektywie nauki greckiej
10:00-10:30 prof. dr hab. Anna Lemańska (online)
Matematyczność przyrody a platonizm matematyczny
10:30-11:00 dr hab. Zbigniew Król (stacjonarnie)
Międzynarodowe Centrum Ontologii Formalnej, Politechnika Warszawska oraz Zespół Filozofii i Hermeneutyki Matematyki, Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Rola i aktualność platonizmu w matematyce i nauce
11:00-11:30 dr. hab. Wojciech Piotr Grygiel (stacjonarnie)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Elementy platońskie w filozofii fizyki Alberta Einsteina
11:30-12:00 dr hab. Zbigniew Danek (online)
Platońska idea – wizualna obecność Bytu
12:00-12:30 dr hab. Wiesława Sajdek (stacjonarnie)
Uniwersytet im. Jana Długosza w Częstochowie
Idea Dobra w “Rzeczpospolitej” Platona jako zasada ontologiczna
12:30-13:00 dr Dydak K. Rycyk OFM (stacjonarnie)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Czy Platon używa terminów eidos i idea zamiennie? Kilka uwag nt. etymologii i kontekstów stosowania terminów eidos oraz idea u Platona i u jego poprzedników.
13:00-14:00 Obiad
14:00-14:30 dr hab. Janusz Kaczmarek (stacjonarnie)
Uniwersytet Łódzki
Idee, Atrybuty – versus – Obiekty i Tropy
14:30-15:00 dr hab. Gabriela Besler (online)
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Gottloba Fregego rozwój koncepcji myśli w latach 1879-1925. Czy Frege był platonistą?
15:00-15:30 dr Anna Musioł (stacjonarnie)
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Apologeci badeńskiej i marburskiej szkoły neokantyzmu wobec ontologiczno-metafizycznego stanowiska Platona
15:30-16:00 dr Alicja Pietras (stacjonarnie)
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Platonizm w ontologii Nicolaia Hartmanna
16:00-16:30 dr Rafał Katamay (stacjonarnie)
Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach
Byt jako istota w filozofii Platona
16:30-17:00 mgr Michał Łukasz Borkowski (stacjonarnie)
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Nieśmiały duch platonizmu – Heideggerowskie wskrzeszanie prawdy
17:15-18:15 Panel dyskusyjny 1 (prowadzi dr Rafał Katamay)
Status obiektów abstrakcyjnych w platonizmie: mentalny, immanentny czy transcendentny
II dzień – 3.06.2022 r. (piątek)
9:15-10:00 prof. dr hab. Janina Gajda (online)
Platon – prekursor nowożytnego racjonalizmu?
10:00-10:30 dr hab. Przemysław Paczkowski (online)
Uniwersytet Rzeszowski
Style filozoficznego myślenia w antyku: Platon i Arystoteles
10:30-11:00 dr hab. Bogusław Paź (stacjonarnie)
Uniwersytet Wrocławski
Platonizm w metafizyce i ontologii N. Malebranche’a
11:00-11:30 dr hab. Tadeusz Bartoś (online)
Akademia im. A. Gieysztora w Pułtusku
Platonizm jako produkt
11:30-12:00 dr Marek Błaszczyk (online)
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Spór o platonizm
12:00-12:30 dr Andrzej Serafin (stacjonarnie)
Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie
Platon Hegla w zapiskach polskich słuchaczy wykładów z historii filozofii
12:30-13:00 dr Łukasz Pikuła (online)
Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach
Metafizyczny przewrót. Problem władzy w filozofii państwa u Platona
13:00-14:00 Obiad
14:00-14:30 dr Agnieszka Woszczyk (stacjonarnie)
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Status duszy indywidualnej w metafizyce Plotyna
14:30-15:00 dr Janusz Kucharczyk (stacjonarnie)
Wyższe Baptystyczne Seminarium Teologiczne w Warszawie
Platonizm w średniowieczu
15:00-15:30 Julian Piotr Maciejewski (stacjonarnie)
Uniwersytet Warszawski
Teoria idei świętego Bonawentury
15:30-16:00 mgr Adriana Simoncelli (online)
Uniwersytet Jagielloński
Platońska ontologia płci i tożsamości
16:00-16:30 mgr Justyna Horbowska (online)
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Kwestia duszy w późnym neoplatonizmie
16:30-17:00 mgr Patryk Zając (stacjonarnie)
Uniwersytet Wiedeński
Poza antyplatoński resentyment? O niespłacalnych zadłużeniach neopragmatyzmu
17:15-18:15 Panel dyskusyjny 2 (prowadzi dr Janusz Kucharczyk)
Znaczenie Platona i platonizmu w dziejach filozofii
18:15-18:20 Zakończenie konferencji
RADA NAUKOWA
- prof. dr hab. Janina Gajda-Krynicka, Uniwersytet Wrocławski
- prof. dr hab. Bogdan Dembiński, Uniwersytet Śląski
- dr hab. Zbigniew Danek, Uniwersytet Łódzki
- dr hab. Zbigniew Król, Politechnika Warszawska
- dr hab. Artur Pacewicz, Uniwersytet Wrocławski
- dr Andrzej Serafin, Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
- dr Janusz Kucharczyk, Wyższe Baptystyczne Seminarium Teologiczne w Warszawie
- dr Rafał Katamay, Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach
Przewidziane jest wydanie monografii pokonferencyjnej w wersji papierowej, będącej zbiorem artykułów powiązanych z referatami lub nadesłanych osobno.
Terminy
Rejestracja uczestników: 29.05.2022 r.
Zgłoszenie referatu: 30.04.2022 r.
Zgłoszenie artykułu: 30.06.2022 r.
Przesłanie artykułu: 15.09.2022 r.
Opłacenie udziału w konferencji: 05.05.2022 r.
Opłacenie publikacji artykułu: 30.06.2022 r.
Kontakt
Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach
ul. Bankowa 8
40-007 Katowice
Tel. 505-535-332
