Platonizm w metafizyce/ontologii

Słowo wstępne:

Platonizm jest z pewnością w filozofii zjawiskiem znaczącym, dyskutowanym i krytykowanym w każdej epoce, łącznie z obecnymi czasami. Jako stanowisko w obszarze metafizyki i ontologii stanowi jedną z najbardziej wyrazistych i ciągle aktualnych prób rozumienia rzeczywistości, zarówno na gruncie klasycznej metafizyki, jak i jej fenomenologicznej czy analitycznej postaci. Próba ta została ugruntowana w swoich historycznych interpretacjach i przeobrażeniach, a także jako realizm (pojęciowy) jest ciągle aktualnym stanowiskiem w sporze o status przedmiotów ogólnych i matematycznych. 

Niniejsza praca, którą oddajemy do rąk Czytelnika, jest owocem namysłu nad platonizmem. W szczególności co wniosła myśl Platona i jej późniejsze przeobrażenia do ogólnej wiedzy na temat świata, jego natury i bytu. Zebrane teksty próbują z różnych perspektyw ująć czym jest platonizm, jaka jest jego istota, na ile jest dziełem samego Platona, a na ile wczytywaniem późniejszych idei i własnych założeń. Pokazują wielowymiarowość tego stanowiska, poczynając od źródeł, to jest od analizy i interpretacji stylu filozofii ucznia Sokratesa oraz pojęć bytu i idei u Platona, poprzez jego średniowieczne, nowożytne i współczesne nawiązania, aż po reprezentację platonizmu w filozofii matematyki. 

Celem było więc przyjrzenie się, także krytyczne, źródłom, dziejom i aktualności platonizmu w metafizyce i ontologii. Celowo zdecydowaliśmy się na zapis w tytule „w metafizyce / ontologii” jako otwarty na dointerpretowanie, by nie ograniczyć się do wybranego rozumienia jednego bądź drugiego obszaru filozofii. Dyscypliny te bowiem na przestrzeni dziejów były utożsamiane, a także rozróżniane; pojawiło się też wiele koncepcji metafizyki i ontologii. Dlatego tylko ogólnie uznajemy, że metafizyka lub/i ontologia to ogólna teoria rzeczywistości czy po prostu teoria bytu lub tego, co istnieje, uprawiana na różne sposoby (w tym ze szczególnym uwzględnieniem wyników nauk szczegółowych) i mająca ambicje poszukiwać ostatecznych zasad i przyczyn doświadczanego świata (klasyczna metafizyka), jak i analizująca i ustalająca podstawowe jakości (istoty) tego, co dane (fenomenologia) lub podstawową strukturę pojęciową (ogólne rodzaje, cechy i relacje) doświadczanego świata (metafizyka analityczna) lub danej dziedziny oraz światów możliwych (ontologia), w tym też na sposób logiczny i sformalizowany (ontologia formalna). Mamy nadzieję, że zaprezentowane spojrzenia na tytułowy platonizm, często dyskutujące ze sobą, przedstawią Czytelnikowi schedę po starożytnym myślicielu jako żywą, aktualną i wartą wejścia z nią w dialog lub polemikę. 

Podziękowania kierujemy przede wszystkim do autorów artykułów, które tworzą niniejszą pracę, Pani Profesor Janinie Gajdzie-Krynickiej, recenzentce i autorce cennych uwag oraz Pani Anecie Siwczyk, dzięki pomocy której książka mogła zostać wydana w obecnym kształcie.